11 Ağustos 2009 Salı

Diyabazlar

Yeşil ve yeşilin tonlarında görünüme sahip sert mermerler grubunu oluşturan, derin magma kökenli yarı derinlik kayaçlarıdır. Kimyasal bileşimdeki silis oranı %45-52 arasında değişmektedir. Mineral bileşimleri proksen ve plajioklaslardan oluşmaktadır. Hiçbir zaman kuvars ve K-feldspatları içermezler.
Siyenitler; kabaca “kuvarssız granit” olarak bilinirler. Renkli elemanlarına göre isim alırlar. Biototli siyenit, horblendli siyerit, ojitli siyenit ve lösitli siyenit gibi. Granitlerden kuvarsın azalması ile ayrılan bu taşlar nadiren porfirik dokulu, iri veya ince tanelidirler.

Magmatik kökenli taşlar

Gerçekte mermer olmadıkları halde, mermerin endüstriyel tanımı içerisinde değerlendirilen, güzel görünümlü, cila kabul eden ve yeterince büyüklükte blok elde edilebilen magmatik kökenli kayaçlardır. Bileşimlerinde kuvars, hornblend ve diğer silikatlar bulunur. Bu yüzden blok üretimleri, kesilip parlatılabilmeleri oldukça zordur. Fakat diğer mermer cinslerine göre daha dayanıklıdırlar. Granit, diyabaz, lösitli siyenit ve serpantinler Türkiye'de en çok tanınan magma kökenli mermer örnekleridir.
Granit, volkanik bir taştır ve yer kabuğunun diplerindeki erimiş magmanın, milyonlarca yıl yavaş yavaş kristalize olmasıyla, deprem ve erozyonlar sonucunda yeryüzüne çıkmıştır. Granitin ana mineralleri, quartz ve feldspat ile amfibole, piroksen ve mika gibi ikincil minerallerdir. Bu minerallerin dağılımı ve yoğunluğuna göre granitin rengi oluşur.
Granit, yapılarda en çok tercih edilen malzemedir ve bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
• Doğal taş içinde doğal granit en sert taş grubudur. Doğadaki en sert yapı malzemesidir. Sertlik derecesi 6-7 mohs'tur.
• Granitte bulunan başlıca mineraller silikat, kuvars ve feldspattır. Silikatlar, limon (sitrik asit), sirke, alkol ve benzeri gibi sıklıkla mutfaklarımızda bulundurduğumuz asidik maddelere reaksiyon göstermezler.
• Granit ısıya ve çizilmelere karşı yüksek derecede dayanıklıdır. Granit bir mutfak tezgahı üzerinde rahatlıkla ekmek kesilebilir, sebze de doğranabilir.
• Granit tüm taşlar içinde en sert ve en kalın olanıdır.
• Diğer taşlarla ve seramikle kıyaslandığında üzerindeki cilayı çok daha uzun süre korur.
• Granitte bulunan feldisipat en düşük su emişini gerçekleştirir. (%0,02-0,04) Böylelikle su tezgahtan sızmaz ve malzeme üzerinde leke bırakmaz.
• Ultraviole ışınlardan etkilenip renk atmaz, doku ve rengini daima korur,her türlü hava koşuluna son derece dayanıklıdır.
• Periyodik bakım gerektirmez,temizliği arap sabunu ile ovarak yapılır ve ilk günki cilasıyla tekrar kullanıma hazır duruma gelir.
Yapı ve dokularına göre
1. Masif mermer; kompakt görünümlü, ince ve iri tanelidir.
2. Laminal mermer; renkli şeritli görünümde, ince taneli şeritler farklı mineral veya elementler içerirler.
3. Şisti mermer; yapraklı yapıda ve önemli miktarda mika içermektedir.
4. Breşik mermer; tekrar kırılmış ikincil minerallerle dolgulanmıştır. Ana dolgular farklı renk ve mineral içerikli olabilirler.

Jeolojik olarak
1. Magmatik kayaçlar (Granit, diyabaz, siyenit vb.)
2. Metamorfik kayaçlar (Hakiki mermerler, rekristalize kireçtaşları vb.)
3. Sedimanter kayaçlar (Travertenler, oniks mermerler, çakıltaşı (=konglomera) vb.)

Mineral bileşim ve oranlarına göre

1. Memmer; %95 kalsit (CaCO3) içerir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir. Kuvars ve mika gibi diğer mineralleri içerebilir.
2. Kalkşist; %60-70 kalsit içerir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir. Klorit, epidot, m,ka ve lepidolit gibi diğer mineralleri içerebilir.
3. Spolen; %80 kalsit içerir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir. Flaapit, tremotil, diopsit, plajioklas ve gröna gibi diğer mineralleri içerebilir.
4. Mermer-Skarn; %80-90 kalsit içerir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir. Epidot, diopsit, gröna, olivin ve plajioklas gibi diğer mineralleri içerebilir.

Mineral tane boyutlarına göre

1. İnce taneli mermer (1 mm)
2. Orta taneli mermer (1-5 mm)
3. İri taneli mermer (5 mm)
4. Büyük taneli mermer(1-2cm)

Mermerin sınıflandırılması

Mermerler, oluşum esnasındaki şartlara bağlı olarak farklı mineralojik, kimyasal ve yapısal özelliklere sahip olmaktadır. Buna bağlı olarak, mermerler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır.

Oniks Mermerler

Magma getirimi CaCO3'lü suyun sıcaklığı oldukça düşük, içeriği bakımından daha fazla madeni tuzlar içermekte ve su miktarı da az ise; çökelme işlemi daha yavaş bir şekilde gerçekleşecektir. Bu şartlarda meydana gelen taş; kristalize, yoğun ve oldukça saydamdır. Bu taşlara onik mermer veya "Su Mermeri" denilmektedir. Genellikle beyaz, kırmızı, sarı ve yeşil renkte olup yarı saydamdırlar. Işık 1-3,5 cm derinliğine geçebilir. Ziynet eşyası olarak kullanılır. Oniks mermeri ise; bünyesi Gerçek Oniks’e az çok benzer olmakla beraber, bileşim olarak CaCO3'ten oluşmaktadır. Kristal taneleri Aragonit'tir